„პორტი, რომელიც არ აშენდა“ ინტერვიუ შტეფან ტოლცთან

ავტორი : შტეფან ტოლცი 

„ახალი ივერია“ ესაუბრა გერმანელ რეჟისორსა და დოკუმენტალისტს, შტეფან ტოლცს, რომლის ერთ-ერთი ბოლო ფილმი „პორტი, რომელიც არ აშენდა“ ქართველმა მაყურებელმა თბილისის 23-ე საერთაშორისო კინოფესტივალის ფარგლებში იხილა. ინტერვიუ ჩაიწერა ქართულ ენაზე. ტექსტი რედაქტირებულია ჩვენ მიერ.

- დიდი მადლობა, ინტერვიუზე რომ დაგვთანხმდით! მოდი, სულ თავიდან დავი­წყოთ: როგორ მოხვდით საქართველოში?

15 წლის ვიყავი, როცა ერთი წლით ამერიკაში წავედი სასწავლებლად. მას შემდეგ უამრავ ქვეყანაში ვიყავი, ბევრს ვმოგზაურობდი, ძალიან მომწონდა ახალი ქვეყნების, ახალი ადამიანების და მათი ცხოვრების განსხვავებული წესების გაცნობა. ალბათ ამანაც განაპირობა ჩემი არჩევანი. მიუნხენის კინოსკოლაში სარეჟისორო ფაკულტეტზე ჩავაბარე.

კინოსკოლაში მყავდა კოლეგა, რომელმაც სტიპენდია მიიღო მოსკოვში სასწავ­ლებლად. მეც გამიჩნდა ინტერესი, ცოტა ხნით მეცხოვრა ამ დიდ „წითელ მსოფლიოში“, რომელიც რუკის მარჯვენა მხარეს იყო გამოსახული. გამიჩნდა ინტერესი, გამეგო, რა ხდებოდა ამ ბოროტების იმპერიაში, როგორი იყო ის, თუმცა, გადამწყვეტი მნიშვნელობა არ ჰქონდა, იქნებოდა ეს საბჭოთა კავშირის თუ აღმოსავლეთის ბლოკის რომელიმე ქვეყანა.

გავიარე რუსული ენის კურსი და ერთწლიანი სტიპენდიაც მოვიპოვე. თითქმის გადაწყვეტილი მქონდა მოსკოვის კინოს საკავშირო ინსტიტუტში წასვლა, როცა შევხვდი ჩემს ლექტორს, რომელიც კარგად იცნობდა საბჭოთა კინოს. ვუამბე ჩემი გადაწყვეტილების შესახებ. მან მკითხა: მინდოდა კინოს შესწავლა თუ მსურდა კინოს გადაღება. ვუპასუხე, კინოს გადაღება მინდა-მეთქი. მან მიპასუხა: მაშინ რა გინდა მოსკოვში, მათ მხოლოდ ვალუტა აინტერესებთ, თუ ფილმის გადაღება გინდა, საქართველოში წადიო.

ასე მოვხვდი თბილისში. 1990 წელი იყო. ზვიად გამსახურდია იყო პრეზიდენტი. იმ დროს საერთოდ არაფერი ვიცოდი საქართველოს შესახებ, მხოლოდ ის, რომ თბილისის „დინამომ“ გაიმარჯვა დიუსელდორფში. მივედი თეატრალურ ინსტიტუტში რუსულენოვანი სექტორის ცხრილის გასაგებად. გოგი დოლიძე იყო კინოფაკულტეტის დეკანი. მან ინგლისურად მიპასუხა: “My dear friend, we don’t have any lessons in Russian, but you’re going to have a very good time in Georgia“.

მართლაც დაუვიწყარია ეს დრო. პირველი დასავლელი სტუდენტი ვიყავი თეატ­რალურ ინსტიტუტში კინოფაკულტეტზე. ეს პერიოდი ჩემთვის დიდი მონაპოვარია, რადგან აქ გაიზარდა ჩემი ე.წ. „კინოს სული“, ჩემი „კინოენა“. აქ ვისწავლე იმის კეთება, რაც მიყვარს, კინოს შექმნა, ყველაფერი, რაც კინოს ეხება და ყველაზე მთავარი – რატომაა ასე მნიშვნელოვანი, რას დაუტოვებს ადამიანი მომავალ თაობებს ამ სფეროში. ეს ყველაფერი მე გავითავისე რეზო გაბრიაძესთან ურთიერთობით. ხშირად მქონდა მის ოჯახში სტუმრად ყოფნის ბედნიერება. ვსვამდით ჩაის და ბევრს ვსაუბრობდით კინოზე. ჩემი პროფესორი დოკუმენტური კინოს განხრით იყო ბატონი გია ჭუბაბრია. იმ დროს აგრეთვე გავიცანი თქვენი დიდი რეჟისორები თენგიზ აბულაძე, ელდარ შენგელაია, თემურ ბაბლუანი, კინოს მხატვარი დიმა ერისთავი და სხვები. ამ ადამიანებთან ურთიერთობამ, რასაკვირველია, დიდი გავლენა იქონია ჩემზე.

მე ვიყავი იმ უმცირესობის წევრი, რომელიც დასავლეთიდან ჩამოვიდა და ყველაფერი იცოდა იმდროინდელ მოვლენებზე, უყვარდა საქართველო. მე შევიგრძნობდი ყველა მოვლენას და თავს მივიჩნევდი მოვლენათა თარჯიმნად, რომელსაც უნდა გადმოეცა ყველაფერი კინოს ენით. ის ფაქტი, რომ ეს ყველაფერი ასე ახლოსაა შენთან და შენ მისი ნაწილი ხარ, გავალდებულებს, ყოველივე აღწერო და შეუნახო მომავალ თაობებს. ზოგი ამას გადმოსცემს წიგნით, მე კი ამ ყველა დაგროვილ ისტორიას კინოს საშუალებით გადმოვცემ.

- თქვენ ვახუშტი კოტეტიშვილის სახლში ცხოვრობთ და პერსონალურადაც ბევრი გაკავშირებთ აქაურობასთან...

ბატონი ვახუშტი კოტეტიშვილი იყო პროტაგონისტი ჩემი პირველი ფილმისა, რომელიც გადავიღე 1990-91 წლებში. მაშინ მე შევქმენი საქართველოს პორტრეტი იმ ექვსი ადამიანის ისტორიებზე დაყრდნობით, რომლებიც სწავლის დროს გავი­ცანი. ისინი შევკრიბე სუფრასთან, რომლის თამადაც ბატონი ვახუშტი გახლდათ (გეცოდინებათ, როგორი თამადა იყო)... ფილმის სახელია „კავკასიური ნადიმი“. ეს იყო ჩემი ქართული კინოკარიერის დასაწყისი.

შემდეგ იყო ფილმი „დროის მიჯნაზე – მამაკაცთა სამყარო კავკასიაში“ (2001), რომელიც საუკუნეების შეცვლის მიჯნაზე იმ ადამიანების სამყაროს გვიჩვენებს, რომლებიც დროის მიღმა ცხოვრობენ. ამ ფილმმა მოიპოვა „Golden Gate Award“ სან-ფრანცისკოში და „გრან პრი“ ტაივანის საერთაშორისო კინოფესტივალზე.

შემდეგ იყო „სრული სვლით დასავლეთისკენ“ (2013). ფილმის გადაღება 2011 წელს დავიწყე, როდესაც საქართველოს ნიკოლა სარკოზი ესტუმრა. სწორედ ამ დღეს ბიძინა ივანიშვილმა საჯაროდ განაცხადა, რომ ის პოლიტიკაში მოდიოდა. ამ დროს ხედავ სურათს: ბიძინა ივანიშვილს ცალკე ციხესიმაგრე აქვს მარჯვენა სანაპიროზე,, მიხეილ სააკაშვილს – პრეზიდენტის სასახლე მარცხენა სანაპიროზე, შუაში არის მტკვარი. ზღაპრისთვის შესანიშნავი სცენარია. სწორედ ამ დროს გადავ­წყვიტე ფილმის გადაღება. მე ჩემი ვოლგა 21-ით, რომელიც ფილმში ძველი საბჭოთა კავშირის სიმბოლოა, ფილმის გმირებთან ერთად ვცდილობ, ვაჩვენო საქართველო თავისი მომავლის ძიების გზაზე.

ძალიან შრომატევადი პროცესი იყო. სამი წელი ვიმუშავე ამ ფილმზე. ფილმმა ჩიკაგოში მიიღო პრიზი, გავიდა მსოფლიოში. ჩემი აზრით, ახლანდელი პროცესებიც წარმოაჩენს ამ ფილმის აქტუალურობას.
ამ სამი ფილმის სამენოვანი ვერსია სახელწოდებით „ქართული ტრილოგია“ DVD-ფორმატში გამოვიდა ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობასთან თანამშრომლობით და დღემდე იყიდება მაღაზიებში.

- გადავიდეთ ანაკლიის თემაზე. როგორ დაინტერესდით ანაკლიის პორტის თემით? საიდან მოვიდა ეს იდეა, მამუკა ხაზარაძე და ბადრი ჯაფარიძე მოვიდნენ თქვენთან, თქვენ გაიგეთ პროექტის შესახებ და დაინტერესდით, თუ რამ გამოიწვია საკითხის მიმართ თქვენი ინტერესი?

როდესაც ფილმზე „სრული სვლით დასავლეთისკენ“ ვმუშაობდი, 2012 წელს, მაშინ გადავიღე რამდენიმე ნოველა დასავლური ორიენტაციის მეწარმე-ბიზნესმენებზე. მათ შორის იყო მამუკა ხაზარაძეც. ის ჰყვებოდა იმ პროექტებზე, რომლებსაც თავის თანამოაზრეებთან ერთად ახორციელებდა. სწორედ იმ დროს შენდებოდა მწვანე ქალაქი ლისზე. იმ დროიდან ვიცნობ მას. ეს ნოველები ვოლგა-სალონის ვებგვერდზე დევს.

ჰოდა, როცა გავიგე, რომ არსებობდა ასეთი დიდი პროექტი, მაშინვე დავინტერესდი, რადგან ისეთი პატარა ქვეყნისთვის, როგორიც საქართველოა, რასაკვირველია, ასეთ პორტს უდიდესი მნიშვნელობა ექნებოდა და ვიფიქრე, თუ მამუკა ხაზარაძე მოიგებდა ასეთ ტენდერს, ძალიან საინტერესო იქნებოდა ამის გადაღება. ბადრი ჯაფარიძეს შევხვდი და ვთხოვე, რომ მამუკა ხაზარაძეს და თავიანთ პარტნიორებს გასაუბრებოდა, ეთქვა, იმის შესახებ, რომ მინდოდა ფილმის პროექტის დაწყება, რადგან მიმაჩნდა, რომ ანაკლია ნამდვილად მნიშვნელოვანი პროექტი იყო საქართველოს მომავლისთვის. თუმცა, თუ მე ვიწყებ ასეთ ფილმს, უნდა მქონდეს უფლება, რომ შიგნიდან ვნახო ყველაფერი, გადავიღო ყველაფერი, რაც ფილმისთვის და სრული სურათის საჩვენებლად მნიშვნელოვნად მიმაჩნია და მხოლოდ პრესკონფერენციებით არ უნდა შემოვიფარგლებოდე. ამაზე შევთანხმდით, თუმცა მუშაობის პროცესში ეს ძალიან რთული, ზოგჯერ კი - შეუძლებელი აღმოჩნდა. ბევრი რამის გადაღების ან გარკვეულ ადგილებში შესვლის უფლება არ ჰქონდა გადამღებ ჯგუფს. ძალიან რთული იყო, განსაკუთრებით ის შემთხვევები, როცა მე მათ გვერდით ვიყავი, მაგრამ არ მქონდა გადაღების საშუალება.

რაც ქვეყანაში ხდებოდა, ეს მხოლოდ ეკონომიკური საკითხი არ იყო, აქ საქმე ეხებოდა პოლიტიკას. მე ამას არ ვუყურებდი, როგორც გერმანელი შტეფანი, რომელიც უბრალოდ საქართველოში ცხოვრობდა, მე ვაკვირდებოდი ხალხის ემოციებს, უკუკავშირი იყო ჩემთვის მნიშვნელოვანი, მნიშვნელოვანი იყო, გამეგო რას ნიშნავდა ეს პოლიტიკური მდგომარეობა საქართველოს მოქალაქეებისთვის.

ანაკლიაში პირველად 2017 წელს ვიყავი. როგორც კი დაიწყო პროექტი, მეც დავიწყე გადაღება. ამ პატარა მაგალითზე, ამ სოფლის განვითარების მაგალითზე, გვინდოდა გვეჩვენებინა, თუ რას აკეთებენ ჩინელები, რა ხდება მსოფლიოში, რას აკეთებს რუსეთი, ეს იყო მთავარი იდეა დასაწყისში. მთლიანი სურათი თავისი კომპლექსური თემებით ძალიან საინტერესო აღმოჩნდა ჩემთვის. ფილმში მნიშვნელოვანია, რომ ეს არ არის მხოლოდ მამუკა ხაზარაძის ისტორია, ჩვენ ასევე გვყავს ქეთის პერსონაჟი, თანამედროვე ახალგაზრდა ქალი ევროპულ პერსპექტივაზე ორიენტირებული ხედვით, გვყავს ანაკლიის მკვიდრი ნუგზარ გაბელია, აფხაზეთიდან ლტოლვილების ოჯახი. ჩვენ ვცდილობდით, გადმოგვეცა, როგორ აისახა განვითარებული პროცესები ქვეყანაზეც და ჩვენი ფილმის გმირებზეც. გადაღებები 5 წელიწადს გრძელდებოდა. ეს ჩემთვის ნამდვილად ერთ-ერთი ურთულესი პროექტი იყო ყველა თვალსაზრისით. 

- და მაინც, რატომ არ აშენდა ეს პორტი? მთავრობა ამბობს, რომ მამუკამ და ბადრიმ ფული ვერ იშოვეს და რომ ეს ყველაფერი სამართლებრივი საკითხია, რომელსაც აქვს თავისი წესები და პროცედურები. თქვენი, ანუ იმ ადამიანის, აზრით, რომელიც გადაღების პროცესში არა მხოლოდ რეჟისორის თვალით აკვირდებოდა ყველაფერს, არამედ ხედავდა, რეალურად რა ხდებოდა ადგილზე, რა მოხდა? 

დასაწყისში უნდა ვთქვათ, რომ, თუ მსგავსი პორტის აშენება გინდა, უნდა შეკრიბო კარგი გუნდი ამ ყველაფრის კურატორად, უნდა იყოს ძლიერი ხალხი, რათა უცხოე­თიდან საჭირო დაფინანსება და მხარდაჭერა მიიღო. როცა ეს პროექტი და გადაღება დაიწყო, მაშინ გიორგი კვირიკაშვილი იყო პრემიერ-მინისტრი. ჩანდა, რომ ამ პრო­ექტს ძლიერი ხალხი შეეჭიდა. რა თქმა უნდა, როცა მსგავს პროექტს ახორციელებ, აგრეთვე მნიშვნელოვანი ფაქტორია პიარი, რათა მოიზიდო ფინანსები. რასაკვირველია, ეს არ არის საკმარისი, თუმცა საგულისხმო ფაქტორია. როცა უცხოეთიდან მოდის დაფინანსება, პროექტის იმიჯი უნდა იყოს ძალიან ძლიერი, უნდა იყოს თანმდევი პოზიტიური ამბები, რომლებიც ხალხის ყურამდე მივა.

როცა გიორგი კვირიკაშვილი უეცრად წავიდა პრემიერ-მინისტრის პოსტიდან და მას ­შემდეგ, რაც ხაზარაძე-ჯაფარიძის წინააღმდეგ აქ ფულის გათეთრების საქმეზე გამოძიების დაწყება საჯაროდ გამოცხადდა, ამ პროცესს ყურადღებით აკვირდებოდნენ დასავლეთში. მე არ ვარ ამის ექსპერტი, თუმცა ითქვა, რომ ეს არ იყო ფულის გათეთ­რება და რომ ეს გახლდათ აგორებული შავი პიარი, რომელმაც, მიუხედავად ყველაფრისა, ანაკლიის პროექტზე იმოქმედა. მართალია, საბოლოოდ ფულის გათეთრების ბრალდება არ დადასტურდა, მაგრამ ინვესტორები დააფრთხო.

- როგორც გვახსოვს, ამ პროცესში ჩართული იყო ეროვნული ბანკი, პროკურატურა, სასამართლო და აღმასრულებელი ხელისუფლება, რომელიც პირდაპირ ამბობდა, რომ პროექტი არარენტაბელურია, რომ მისთვის ფულს ვერ შოულობენ კონსორციუმის წევრები და ა.შ. თითქოს, ორკესტრირებულად უტევდნენ პროექტს. ანაკლიის პორტი რომ აშენებულიყო, ეს იქნებოდა, ალბათ, აღმოსავლეთ ბერლინისა და დასავლეთ ბერლინის მსგავსი კონტრასტი – მაჩვენებელი იმისა, თუ როგორია ცხოვრება რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიაზე და როგორია ცხოვრება დანარჩენ, თავისუფალ საქართველოში. ეს იქნებოდა ზუსტად საოკუპაციო ზოლთან მოქმედი დიდი პორტი და მის გარშემო აგებული „ბრჭყვიალა“ ქალაქი. ვინ იყო დაინტერესებული, რომ ანაკლიის პროექტი ჩაშლილიყო? რა ვერსიები იკვეთება ფილმიდან?

იდეა ხომ იყო, რომ ეს პროექტი დაფინანსებული უნდა ყოფილიყო კერძო სექტორის და არა სახელმწიფოს მიერ, რადგან სახელმწიფოს ამდენი ფული არა აქვს, მაგრამ, როცა პრემიერი კვირიკაშვილი წავიდა და როდესაც ბანკებმა და ინვესტორებმა დაი­წყეს კითხვების დასმა, აღმოჩნდა, რომ მათ სჭირდებოდათ გარკვეული გარანტიები. მამუკა სწორედ ამაზე საუბრობს. როცა სახელმწიფო თვითონ იღებს რაღაც ვალდებულებას საკუთარ თავზე, ეს აუცილებელია საერთაშორისო ბანკებისათვის. ვიცით, რომ ჩატარდა ტენდერი 12 კონსორციუმის მონაწილეობით. არა 2, არამედ 12. ყველა გავიდა ამ ტენდერიდან იმის გამო, რომ სახელმწიფომ უარი განაცხადა გარანტიების გაცემაზე. რთული სათქმელია, სახელმწიფოს რატომ არ უნდა უნდოდეს ამ პროექტის განხორციელება, რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი... 
პირველი მიზეზი შეიძლებოდა ყოფილიყო ის, რომ, მათი აზრით, ეს იყო ცუდი ტენდერი, და თქვეს, სამწუხაროდ, ახლა ჩვენ ეს უნდა გავაჩეროთ, მაგრამ ჩვენ ნამდვილად გვინდა, რომ ეს პროექტი განხორციელდეს. გასაგებია, რომ არის ბევრი სხვადასხვა პრობლემა: ეკონომიკა, სამუშაო ადგილები თუ სხვა, მაგრამ არ შეგვიძლია ახლა, ამ ეტაპზე, მივცეთ ეს გარანტიები, რადგან ეს შემდგომ პრობლემებს წარმოშობს.

მეორე მიზეზი შესაძლოა ყოფილიყო ის, რომ ვინმე იდგა ამის უკან, ვისაც არ უნდოდა ამ პროექტის განხორციელება. ან შესაძლებელია, ყოფილიყო ვინმე, ვისაც არ უნდა, რომ მამუკა ხაზარაძეს თავის პარტნიორებთან ერთად განეხორციელებინა იგი.

მესამე კი - შესაძლოა ყოფილიყო ის, რომ ბიძინა ივანიშვილი და ირაკლი ღარი­ბაშვილი დაინტერესებულები იყვნენ ფოთის პორტით. მე ვიყავი ფოთის პორტში და ვნახე, რომ მათ აქვთ საკმაოდ დიდი ტერიტორია, სადაც ისინი აპირებენ საკონტეინე­რო ტერმინალის აშენებას, საკმაოდ დიდი ტერიტორიაა. მერსკის ერთ-ერთ წარმო­მადგენელსაც ვესაუბრე, რომელმაც თქვა, რომ ტვირთი არ გადის ამ პორტიდან და კონტეინერების ნახევარზე მეტი ცარიელია, შემოსვლით კი შემოდის, თუმცა არ გადის. ეს იყო მერსკის არგუმენტი, თუ ამ ეტაპზე რატომ არ იყო პორტის აშენება საჭირო. მათი წარმომადგენლის თქმით, თუ დაინახავენ, რომ ტვირთი გვაქვს, ეს თავად დაგვეხმარება ფინანსურად და არანაირი დახმარება არ იქნება საჭირო საქართველოს ბიუჯეტიდან, რომ ისინი თვითონ ააშენებენ და გააკეთებენ. მაშინ მოაგვარეს კიდეც საბუთები, რომ ისინი ააშენებდნენ ყველაფერს. მათ უთხრეს საქართველოს მთავრობას, რომ ააშენებდნენ ფოთის პორტს საკუთარი ბიუჯეტით, თუმცა, როგორც რეგიონალურად ხდება ხოლმე, ფოთის პოლიტიკური წარმომადგენლები ამის წინააღმდეგნი აღმოჩნდნენ.

ახლა უკვე ცნობილია, რომ თვითონ ბიძინა ივანიშვილს აქვს თავისი დაინტერესება და ფირმა, რომელიც აკონტროლებს ფოთის ეკონომიკურ ზონას. რა თქმა უნდა, ეს ძალზე მნიშვნელოვანია. სწორედ ეს არის მესამე შესაძლო ვარიანტი, რომ მათ, ვინც დგას ფოთის პორტის უკან, არ სურდათ, რომ ანაკლიის პორტი აშენებულიყო.

თუმცა, როცა უკრაინაში ომი დაიწყო, ნათლად გამოჩნდა, საქართველოს რომ ჰქონოდა კარგი ინფრასტრუქტურა, ეს იქნებოდა სტრატეგიულად უაღრესად ღირებული პორტი.

- მამუკა ხაზარაძე ჯერ კიდევ უკრაინაში ომის დაწყებამდე გამოთქვამდა ვარაუდს, რომ ეს იყო პირდაპირ რუსული დავალება, რუსეთის მითითებით გაჩერებული პრო­ექტი, რომ რეალურად ფოთი კი არ იყო ანაკლიის კონკურენტი, არამედ რუსული პორტები, რომ არ დაზარალებულიყო რუსული ინტერესები. მსგავსი რამ ითქვა ამერიკელების მხრიდანაც, რომ ეს არის არა მხოლოდ ეკონომიკური, არამედ გეო­პოლიტიკური მნიშვნელობის პროექტი საქართველოსა და დასავლეთისთვის...

ეს ჯერ კიდევ იმ დროს ითქვა, როცა პრემიერ-მინისტრი მამუკა ბახტაძე იყო ჩასული ვაშინგტონში... ეს მოსაზრება ფილმშიც არის ნაჩვენები, თუმცა რეალურად რა იყო ამისი მიზეზი, დრო გვიჩვენებს. ამ ფილმში მე ავსახე მშრალი ფაქტები და მოვლენები. ალბათ ჩანს, რომ არ ვარ ეკონომისტი, არ ვარ იურისტი, უბრალოდ, მაინტერესებს ქვეყანაში მიმდინარე მნიშვნელოვანი და საინტერესო პროცესები და ვცდილობ, ხალხს ფილმის საშუალებით გადავცე ეს ისტორიები, რათა მათ დაინახონ, სინამდვილეში რა ხდება.

- ფილმის „პორტი, რომელიც არ აშენდა“ ევროპული ტელეპრემიერა შედგა ARTE-ზე, ფრანგულ-გერმანულ არხზე, შემდეგ გაიმართა ჩვენება თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალის ფარგლებში.. არადა, სასურველია, ის ბევრმა ადამიანმა ნახოს საქართველოშიც და მის ფარგლებს გარეთაც. რას აპირებთ ამ მხრივ?

ყველაზე სწორად მიმაჩნია, თუ ფილმი გავა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, როგორც ნეიტრალურ პლატფორმაზე. ჩვენთან საზოგადოებრივი ტელევიზიის ამოცანაა, აჩვენოს ფილმი, თუ ის ხალხისთვის საინტერესოა. მით უმეტეს, როცა ამას დამოუკიდებელი მესამე პირი აკეთებს. ამის შემდეგ შეიძლება გაიმართოს ერთსაათიანი დისკუსია მინისტრების მონაწილეობით იმის შესახებ, თუ რამდენად სწორად ან არასწორად იყო დანახული და ასახული საქართველოსთვის ასეთი მნიშვნელოვანი ეტაპი და მოვლენები.

როგორც ვთქვი, არის საზოგადოებრივი არხი, რო­მელ­თანაც სხვა პროექტების ფარგლებში კარ­გად ვთანამშრომლობ. რადგან გერმანიის საზო­გადოებრივი ტელევიზია და გერმანულ-ფრანგული არხი ARTE არიან ამ ფილმის მონაწილეები, პირველი არხი ჩვენი პირდაპირი პარტნიორია და, შესაბამისად, პირველ ყოვლისა, მას აქვს ჩვენების უფლება. თუ ისინი არ აჩვენებენ, მაშინ სხვა არხებთან შეიძლება საუბარი.
მგონია, რომ სჯობს, ეს ფილმი ნახოს ნეიტრალურად განწყობილმა რამდე­ნიმე ათასმა ადამიანმა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, ვიდრე ისევ მკვეთრად „ოპოზიციურმა“ ან „მთავრობის მომხრე“ მაყურებელმა. ფილმმა ხომ უნდა გააჩინოს რაღაც ნაპერწკალი, რომელიც ხალხში გააღვივებს რაღაც მოსაზრებებს, სურვილს, ახლებურად შეხედონ, კრიტიკულად შეაფასონ მოვლენები. მე არ მინდა, რომ ჩემი ფილმი აჩვენოს რომელიმე სამთავრობო ან ოპოზიციურმა არხმა. იმედი მაქვს, რომ ერთ დღეს საზოგადოებრივი არხი შეიძენს და აჩვენებს ამ ფილმს.

ზოგადად, მსგავსი ფილმების ჩვენებისთვის ყველაზე კარგი ფორმატი კინო­თეატრია, იმიტომ, რომ იქ მაყურებელს არ ეფანტება ყურადღება, როგორც სახლში ყურებისას, არამედ მთელი ყურადღება ფილმზეა მიმართული. გოეთეს ინსტიტუტი მზად იყო, ამ კინოჩვენების პატრონაჟი გაეწია, მაგრამ ქართულმა კინოგაქირავებამ უარი თქვა. მაგალითად, „სრული სვლით დასავლეთისკენ“ 6 კვირა გადიოდა კინოთეატრებში, ხან ინგლისურად, ხან - ქართულად. მაყურებელს ჰქონდა საშუალება, ენახა ფილმი და ჰქონოდა საკუთარი აზრი მის შესახებ.

ჩვენს ინდუსტრიაში პირველი ფანჯარა კინოთეატრებია, მეორე – ვიდეო სტრიმინგი, ნეტფლიქსი და მსგავსი ონლაინ პლატფორმები, სადაც იხდი ფულს, რომ უყურო, მერეა ტელევიზია, რაც უფასოა. ტელევიზიას ეს უფლება ლიცენზიით აქვს მინიჭებული და ბოლოა ონლაინ თავისუფალი მისი ნახვა. რასაკვირველია, შეგვიძლია, „კავეა პლუსის“ ონლაინ კინოთეატრის საშუალებით გავუშვათ ეს ფილმი, ეს არის ბოლო გამოსავალი, რომ ონლაინ ნახოს ფილმი ყველა მსურველმა. თუმცა მე, როგორც პროდიუსერს, რომელსაც თანხა მაქვს ჩადებული ამ პროექტში, მინდა ამ ფილმის გატანა-გაყიდვა საზღვრებს გარეთ, საერთაშორისო ბაზარზე, მაგალითად, შვედეთში, ამერიკაში... და თუ ეს ფილმი სადღაც, ონლაინ, დევს, ეს, რა თქმა უნდა, ამცირებს ფესტივალზე მისი ჩვენების შანსს. მცირდება შანსი, რომ უცხოეთის ტელევიზიებმა შეიძინონ ის. მე კი მინდა, ამ ფილმით ვაჩვენოთ ამერიკაში ხალხს ის, რაც საქართველოზე არ იციან, ვაჩვენოთ შვედეთში ის, რის შესახებაც არ სმენიათ. შეიძლება იციან სუხიშვილები და დოკუმენტური ფილმებიც ნანახი აქვთ საქართველოსა და მის ლამაზ ბუნებაზე, თუმცა არ იციან, რა ხდება რეალურად ქვეყანაში. პოლიტიკაზე ახალ ამბებს ამ ფილმით შეიტყობენ.

- უკვე მუშაობთ ახალ პროექტზე?

კი. ორ პროექტზე ვმუშაობ პარალელურად: დოკუმენტურსა და მხატვრულზე. მხატვრული ფილმის იდეა მრავალი წლის წინ გაგვიჩნდა მე და ჩემს მეგობარ ლაშა ბაქრაძეს. ფილმის მოქმედება ერთ შენობაში ხდება, წყლების მაღაზიაში, რომელიც თბილისელების და თბილისის სტუმრების თავშეყრის ადგილია. მაღაზიის უკან არის ლაბორატორია, სადაც წყლების ოსტატი და მისი შთამომავლები ქმნიან მაგიურ წყლებს, რომელთა საშუალებითაც შეიქმნა და მერე დაინგრა საბჭოთა კავშირი. ეს არის ფილმი-ზღაპარი, რომლის მთავარი იდეაა სწორედ ის, რომ მთელი საბჭოთა კავშირის ისტორია შეიქმნა ამ პატარა მაღაზიის ლაბორატორიაში: თითქოს ამ ლაბორატორიაში შექმნილმა სითხემ მოუტანა გამარჯვება საბჭოთა კავშირს მეორე მსოფლიო ომში. აქ შეიქმნა კოსმოსის წყალი და ა.შ., თუმცა უმთავრესია ბედნიერების წყალი, რომლის შექმნაზეც ოცნებობს ფილმის მთავარი გმირი. ჩემი მიზანია, რომ სწორედ ეს ფილმი გახდეს თბილისის სავიზიტო ბარათი, როგორც ფრანგული ფილმი „ამელი“ პარიზისთვის.

რაც შეეხება დოკუმენტურ ფილმს, ის საბჭოთა ლიმონათებზეა და ფილმის ინსპირაცია იყო ამბავი, თითქოს 1952 წელს ჰარი ტრუმენმა სტალინს 100 ბოთლი „კოკა-კოლა“ აჩუქა, რათა კრემლში გაეგოთ, რა კარგი ლიმონათი ჰქონდა ამერიკას. მართალია, „კოკა-კოლამ“ დიდი მოწონება დაიმსახურა, თუმცა სტალინმა თქვა, ჩვენ უკეთესი ლიმონათი უნდა შევქმნათო და წყლების ოსტატი მიტროფანე ლაღიძე დაიბარა მოსკოვში, რათა შეექმნათ მთელ მსოფლიოში საუკეთესო ლიმონათი. ეს ისტორია ლეგენდის დონეზეა, ის ჩაწერილია წიგნებში ლაღიძის შესახებ, თუმცა არავის გადაუმოწმებია ამ ამბის ნამდვილობა. ჩვენი ფილმი კვალდაკვალ მიუყვება ამ ამბავს, გადაღებები გვქონდა როგორც თბილისში, ისე მოსკოვში, ამერიკაში... ფილმის მთავარი კითხვაა, ამ ლიმონათების რეცეპტურების ავტორის მიტროფანე ლაღიძის ლიმონათის პოპულარიზაცია რომ მომხდარიყო, როგორი იქნებოდა საქართველოს ბედი?! „კოკა-კოლას“ ნაცვლად ლაღიძის წყალი რომ გამხდარიყო ასეთი პოპულარული, მაშინ ჯორჯიიდან ვარო, რომ იტყოდი, აღარ გაჩნდებოდა კითხვა: „საიდან?“ ეს სასმელი, როგორც მსოფლიოში საუკეთესო ლიმონათი, იქნებოდა საქართველოს სიცოცხლით სავსე მრავალფეროვანი ცხოვრების სიმბოლო.

-  უღრმესი მადლობა ინტერვიუსთვის, წარმატებებს გისურვებთ!